Dante en zijn Goddelijke Komedie; Hel, Louteringsberg, Paradijs

Waar gaat La Divina Commedia over?

In zijn werk La Divina Commedia neemt Dante Alighieri (1265-1321) je mee op een tocht door het hiernamaals. Zijn denkbeeldige reis begint met de afdaling naar l'Inferno [de Hel]. Daarna volgt de beklimming van de Louteringsberg [il Purgatorio] en tot slot de aanschouwing van het Goddelijke licht in het Paradijs [il Paradiso]. Op hoofdlijnen komt het drieluik neer op het volgende:

L’inferno

Voordat ie zich kan overgeven aan de hemelse geneugten, moet hij aardig wat overwinnen. Als eerste dus de hel. In het kort komt hij het volgende tegen: voor de poort van de hel staan de onwetenden, degenen die nooit een keuze hebben kunnen maken. Zij horen niet bij Dio, God, en niet bij Lucifero, de duivel.

Hierna maakt Dante een reis door de negen cerchi, kringen, van de hel.

De eerste kring is het Limbo, waar de niet-gedoopte kinderen en deugdzame heidenen als Vergilius en Homerus zitten.
In de tweede kring zitten de lussuriosi, wellustigen. Hier woedt een eeuwige storm.
I golosi, vraatzuchtigen, staan in de derde kring, waar het eeuwig regent.
In de vierde kring duwen gli avari e i prodighi, hebzuchtigen en verkwisters, zware lasten zinloos heen en weer.
De vijfde kring is de moerassige Styx, waarin de iracondi, agressievelingen, elkaar tot in eeuwigheid bevechten.
De eretici, ketters, liggen in de zesde kring van de hel, een grafveld met brandende open graven.
In de zevende kring bevinden zich i violenti, de geweldplegers tegen de naaste, tegen zichzelf en tegen God en de natuur.
De achtste kring is verdeeld in 10 bolgie, kloven, waar de bedriegers (verleiders, vleiers, simonisten, heksen, corrupte politici, huichelaars, dieven, kwade raadgevers, schismatici, alchemisten) zitten.
De negende kring is het diepste punt van de hel, hier zitten de traditori, verraders van familie, land, gasten en meesters. Zij zitten vast in een bevroren meer.

Gelukkig heeft Dante daar nu alles gezien en kan hij door naar de Louteringsberg…. Maar dat blijkt ook geen pretje.

Il Purgatorio

Vanuit l’inferno, de hel, gaat Dante in zijn Divina Commedia naar il Purgatorio, de Louteringsberg. Op deze berg krijgen de zondaars nog een laatstse kans om zich te louteren van hun zonden, zodat ze het paradijs mogen betreden.

Aan de voet van de Louteringsberg bevinden zich vier groepen zondaars die moeten wachten tot zij worden toegelaten.

De Louteringsberg bestaat uit zeven verdiepingen, die overeenkomen met de 7 peccati capitali, hoofdzonden. De straf is het tegenovergestelde van hun peccato.

Superbi, hoogmoedigen: zij gaan gebukt onder zware lasten om nederigheid te leren.
Invidiosi, afgunstigen: van hen zijn de ogen dichtgenaaid.
Iracondi, toornigen: bevinden zich in dikke rook, symbool voor de blinde woede die hun leven kenmerkte.
Accidiosi, tragen: moeten continu rondrennen.
Avari e prodighi, hebzuchtigen: zij liggen op hun buik in het stof.
Golosi, gulzigaards: zij drinken en eten niet.
Lussuriosi, wellustigen: zij branden in een muur van vuur

Vergilius, Dante’s favoriete dichter, begeleidt Dante tijdens zijn tocht door l’inferno en il purgatorio. Hij staat hem bij tot aan de hemelpoort, als niet-christen mag hij er zelf namelijk niet in. Aan de hemelpoort zal Beatrice op hem wachten, zijn grote liefde.

Il Paradiso

Vanuit il Purgatorio stijgt Dante, samen met zijn Beatrice, op naar il Paradiso en ontmoet er allerlei engelen. Zij hebben geen menselijke gedaante meer. Dit in tegenstelling tot de zielen in de hel en op de Luteringsberg. Il paradiso is opgebouwd uit negen kringen met elk hun eigen bewoners:

De kring van de maan: de engelen
De kring van Mercurius: de aartsengelen
De kring van Venus: liefhebbende zielen
De kring van de zon: zielen die hun verstand in dienst van God hebben gesteld, zoals theologen
De kring van Mars: zielen die hebben gevochten voor trouw
De kring van Jupiter: oprechte zielen, zij zochten naar gerechtigheid
De kring van Saturnus: beschouwende zielen
De kring van de vaste sterren: cherubijnen
Het primum mobile of ‘eerste bewegende’: serafijnen

Het derde deel is het moeilijkste om te lezen. Dante ziet Maria, Jezus en God, feitelijk het mooiste punt van het boek, maar door het gebrek aan spanning en sensatie stranden velen hier. Zijn ze eindelijk in de hemel, haken ze af…