Het aantal statue, beelden, maar ook afbeeldingen van Dante Alighieri is ontelbaar. Er is geen Italiaan die geen zin kan opdreunen van Italië's beroemdste poeta, scrittore e politico, dichter, schrijver en politicus.
Over de geboortedatum van Dante Alighieri, de belangrijkste schrijver van Italia, wordt al eeuwenlang gesteggeld. Vast staat dat het ergens tussen 14 mei en 13 juni 1265 is in Firenze, hoogstwaarschijnlijk 29 mei. Op twintigjarige leeftijd trouwt hij met Gemma di Manetto Donati; ze krijgen samen vier kinderen. Naar verluid heeft hij nooit een vers aan haar opgedragen.
Dante overlijdt op 14 september 1321 aan malaria. Hij is dan 56 jaar en wordt begraven in Ravenna waar hij op dat moment woont.
© Foto: Clément Bardot, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Wist je dat...
... Dante Alighieri eigenlijk Durante Alagherii de Alagheriis heet. Het is Giovanni Boccaccio die Durante omturnt tot de naam die iedereen kent.
Beatrice
Hij is al jong met poesia bezig en in zijn gedichten bezingt hij le donne, de vrouwen. Hij ziet ze als een schakel tussen God en zichzelf. Op jonge leeftijd wordt hij verliefd op Beatrice, die hij slechts één keer heeft gezien. Helaas overlijdt Beatrice erg jong. Voor haar schrijft hij twee jaar na haar overlijdenLa Vita Nuova.
Crisis
Wanneer zijn politieke partij ook nog eens ten val komt, en hij met vele partijgenoten verbannen worden uit Firenze, belandt Dante in een crisis. Dan begint Dante met het schrijven van zijn beroemde Divina Commedia.
Firenze ten tijde van Dante Alighieri
In de dertiende eeuw is Firenze de belangrijkste handels- en industriestad van Italië. Firenze's rijkdom is vooral te danken aan de zijde- en wolindustrie. Het bestuur van de stad is in handen van edellieden. Vanaf 1250 willen ook 'gewone burgers' (rijke industriëlen, handelaren, bankiers) meeregeren. Ze slagen daar in 1282 in.
Uiteindelijk lukt het de 'gewone burgers' zelfs om de edellieden volledig weg te vagen. Dan sluiten de edelen een verbond met het eenvoudige volk om, op hun beurt, de rijke, gewone burgers weer weg te jagen.
De Witten en De Zwarten
Zo ontstaan twee groepen, i Bianchi, de Witten: de rijke burgers die de macht naar zich toe hebben getrokken. En i Neri ofwel de Zwarten: de edelen en hun medestanders, die uit het bestuur van de stad gestoten zijn. De stad wordt politiek verscheurd, er heerst grote instabiliteit en er woedt een bloedige strijd tussen beide partijen.
Poëtische gaven
In deze omgeving groeit Dante Alighieri op. Van lagere adellijke afkomst krijgt hij een klassieke opleiding en bekwaamt hij zich in het schrijven van verzen en gedichten. Maar het is vooral zijn grote liefde voor Beatrice die hem inspireert tot zijn poëtische gaven. Na haar dood zoekt hij troost in zijn studies filosofie en literatuur.
Priore
Ondanks zijn diepgaande intellectuele interesses voor de kunsten en wetenschappen, is hij ook actief in het 'gewone' leven. Hij wordt lid van een Gilde en participeert actief in het openbare leven van Firenze. Omdat men zijn buitengewone integriteit waardeert, wordt hij zelfs verkozen tot 'Priore', de hoogste bestuurlijke functie.
Politieke chaos
Maar ook Dante wordt geconfronteerd met de politieke chaos van die tijd. Hij is van de zijde van de Witten, maar als de chaos in de stad compleet wordt, besluit hij de kopmannen van beide partijen te verbannen. Dit heeft niet het gewenste effect. Beide partijen roepen hulp van buiten in en in 1301 krijgen de Zwarten de macht in handen.
Verbanning Dante
Dante wordt beschuldigd van allerlei vergrijpen en wordt verbannen uit Firenze. Omdat hij de beschuldigingen onterecht vindt en dus de bijbehorende boete niet wil voldoen, wordt hij voor eeuwig verbannen.
Jarenlang hoopt Dante te kunnen terugkeren. Hij hoopt dat Firenze zijn vergissing inziet, maar als hij hoort dat hij slechts terug kan keren nadat hij zijn eigen falen (die onterechte beschuldigingen) openlijk heeft toegegeven, is dat voor hem onbespreekbaar.
Te gast
In de periode die daarop volgt is hij te gast aan de hoven van o.a. Ravenna, Verona, Lucca, Venezia. Hij krijgt weer tijd voor zijn studies van de literatuur, filosofie en wetenschap. Hij schrijft verschillende werken. In de nacht van 24 op 25 maart 1300 begint hij aan het eerste canto uit l'inferno van zijn meesterwerk La Divina Commedia. Dante heeft nooit meer kunnen terugkeren naar zijn geliefde Firenze.
Dantes graf
Na zijn dood wil Firenze, die hem eerst had verbannen, zijn stoffelijke resten. Ravenna weigert dat tot drie keer toe omdat Firenze deze beroemde ex fiorentino tijdens zijn leven niet erkend zou hebben. In 1519 bemoeit zelfs de paus zich ermee. Op last van Papa Leo X wordt het graf geopend, maar dan blijkt Dante daar helemaal niet te liggen… Pas in 1865 worden zijn beenderen gevonden in een kapel in Ravenna. Alwaar hij nog steeds rust. Inmiddels zwerft Dante weer over de hele wereld als beeltenis op de Italiaanse 2 euro munt.