Op weg naar de eenwording

Piemonte roept op tot eenwording

In 1848 viel Piemonte nog onder het koninkrijk Sardegna en was het de enige staat die grondwettelijk geregeerd werd. Het viel niet onder de macht van Oostenrijk en beschikte over een eigen strijdmacht. Frappant genoeg bloeide juist vanuit Piemonte, dat altijd het minst Italiaans was geweest, het nationalisme weer op.

De koning van Sardegna wilde Oostenrijk weg hebben uit Italia, maar zijn eigen leger was niet sterk genoeg. Hij kon de hulp van heel Italia goed gebruiken. Daarvoor moest het echter wel een eenheid zijn.

Camillo Benso di Cavour, een rijke econoom uit Piemonte, haakte aan bij de gedachten van de koning. Hij schreef dat de Italiaanse eenheid alleen maar tot stand kon komen als men zich tegen de Oostenrijkers keerde. Langzaamaan werd de tijd rijp voor een nationale eenwording, geïnitieerd en begeleid door Cavour en gesteund door een bondgenootschap dat bestond uit burgerij en adel.

Complot aan de top

Cavour was in 1852 premier geworden van Piemonte en hij wist de wensen van Italia af te stemmen op de Europese mogelijkheden. Hij stuurde Italia met groot succes de Krimoorlog in. Na de Krimoorlog kwam Oostenrijk alleen te staan. Cavour had steun gevonden bij de grote mogendheden Frankrijk en Engeland, die als overwinnaars uit de strijd waren gekomen.

Er kon een nieuwe Italiaanse onafhankelijkheidsoorlog beginnen. In een geheime ontmoeting met de premier van Piemonte beloofde de Franse keizer dat hij deze onafhankelijkheidsoorlog zou steunen. De Oostenrijkse provincie zou dan bij het koninkrijk Sardegna worden ingelijfd en dan met de andere koninkrijken en staten een Italiaanse confederatie vormen. Savoye en Nice moesten dan wel aan Frankrijk worden afgestaan.

Deze onafhankelijkheidsoorlog was dus een geheim complot tussen Cavour, Vittorio Emanuele II (koning van Sardegna) en de Franse keizer. Het was (weer) niet iets wat vanuit de bevolking naar voren was gekomen.

De oorlog met Oostenrijk

Na de ontmoeting met de Franse keizer Franz Josef (inderdaad, die getrouwd was met Keizerin Sissi) begon Cavour direct de defensie van Piemonte te versterken. Hij rekruteerde vrijwilligers uit heel Italia, die onder leiding van Garibaldi werden geplaatst.

In april 1859 eisten de Oostenrijkers de demobilisatie van Piemonte. Cavour weigerde en de oorlog was een feit. Deze duurde slechts drie maanden omdat Frankrijk zich terugtrok uit de strijd. Cavour wilde alleen verder, maar dat lukte niet en hij trad af. Italia was weer een complete chaos.

In januari 1860 kwam Cavour weer terug als eerste minister en gaf aan Toscana en Emilia de opdracht volksstemmingen te regelen om te kijken of ze zich wilden aansluiten bij Piemonte. De bevolking besloot massaal tot aansluiting.

Roodhemden veroveren Sicilia

Op 4 april 1860 brak op Sicilia een grote boerenopstand uit. Die had in eerste instantie niks te maken met het proces van eenwording van Noord- en Midden-Italië, maar door de bemoeienis van Garibaldi kreeg het een heel andere wending. Deze vechtersbaas kon niet verkroppen dat zijn koning, Vittorio Emanuele II, had toegestaan om Savoye en Nice aan Frankrijk te geven. Nice was nota bene Garibaldi’s geboorteplaats!

I Mille

Om deze gebieden terug te winnen had Garibaldi een eigen strijdmacht gevormd. Toen hij hoorde van de opstand in Sicilia besloot hij om met zijn aanhangers, zo’n 1.150 in totaal (daarom worden zij I Mille genoemd en daar komt dus ook de uitdrukking Grazie Mille vandaan), op twee oude schepen naar Sicilia te varen om daar de revolutie verder te helpen.

Hij zou strijd gaan leveren voor Vittorio Emanuele II en L’Italia. Hoewel de roodhemden (zo genoemd omdat ze rode slagershemden droegen) amper militair geschoold waren, hadden zij het eiland binnen twee maanden ingenomen en de eenwordingsstrijd in Zuid-Italië geïntroduceerd.

Wist je dat….

Toen Garibaldi op Sicilia kwam, schreeuwde hij dat ze moesten vechten voor Vittorio Emanuele II en l’Italia. De Sicilianen dachten echter dat hij La Talia riep en dat het de naam van de vrouw van de koning was. Zij vochten dus eigenlijk voor de koning en zijn vrouw en niet voor één Italia…..

De eenheidsstaat

Cavour voelde zich gepasseerd en geloofde nog steeds niet dat heel Italia één maken haalbaar was. Toch was hij bang dat door toedoen van Garibaldi er opnieuw een revolutie zou komen. Om dat te voorkomen wilde hij Sicilia toelaten tot het koninkrijk Sardegna. Maar Garibaldi wilde meer… hij stak de Straat van Messina over en rukte rechtstreeks op naar Napoli, de hoofdstad van het Zuid-Italiaanse koninkrijk.

Hierna wilde hij Roma veroveren om daar Vittorio Emanuele II te kronen tot koning van Italia. Cavour stak hier echter een stokje voor. Hij had wel door dat als Garibaldi het pauselijke gebied binnen zou vallen, de legers van Frankrijk en Oostenrijk ook weer zouden aantreden. Het pauselijke gebied was namelijk niet van Italia, maar van alle katholieken.

Om die reden trok Cavour met zijn leger naar het Zuiden. Cavour ging er van uit dat Frankrijk het wel zou begrijpen als hij met zijn leger door de pauselijke gebieden zou trekken om Garibaldi tegen te houden, en dat had hij goed gegokt. Garibaldi werd tegengehouden en Cavour organiseerde direct volksstemmingen om te kijken wat de bevolking wilde. Ook de bevolking van het Zuiden wilde zich aansluiten bij Piemonte.

Het parlement van Torino, dat samengesteld was uit vertegenwoordigers van alle delen van Italia, proclameerde op 17 maart 1861 de eenwording van Italia met Vittorio Emanuele II als koning en Torino als hoofdstad.